پولشویی چیست؟ (+ انواع آن) (Money Laundering)
پولشویی چیست؟ (+ انواع آن) (Money Laundering )
پولشویی عبارتست از هر نوع عمل یا اقدام به عمل برای مخفینمودن یا تغییر ظاهر هویت عواید نامشروع یا غیرقانونی بهطوری که وانمود شود از منابع قانونی یا مشروع حاصل گردیده است،
واژه پولشويي براي توصيف فرآيندي مورد استفاده قرار مي گيرد که در آن پول غيرقانوني يا کثيفي که حاصل فعاليت هاي مجرمانه مانند قاچاق مواد مخدر، قاچاق اسلحه و کالا، قاچاق انسان، رشوه، اخاذي، کلاهبرداري و ... است، در چرخه اي از فعاليت ها و معاملات مالي و با گذر از مراحلي، شسته شده و به عنوان پولي قانوني، موجه و مشروع جلوه داده مي شود.
پولشویی دارای آثار و تبعات منفی فراوانی در عرصه های مختلف اقتصادی و اجتماعی است. آثار و تبعاتی همچون گسترش فساد و ارتشا در سطح جامعه، تضعیف بخش خصوصی، کاهش اعتماد به بازارهای مالی، کاهش درآمد دولت، تقویت منابع و شبکه مالی مجرمین. تبعات منفی این پدیده شوم موجب شده است تا حاکمیت کشورها ـ همگام با مراجع بین المللی ـ در صدد مبارزه با آن برآیند و با تصویب قوانین و مقررات لازم و اجرایی کردن آن ها، از وقوع این جرم در موسسات مالی پیشگیری نموده و یا در صورت وقوع، متخلفان را شناسایی و به مراجع قضایی معرفی کنند.
جمهوری اسلامی ایران نیز از جمله کشورهایی است که با تصویب قانون مبارزه با پولشویی و آیین نامه اجرایی آن، در صدد مقابله با این پدیده مذموم برآمده است. در این راستا، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به عنوان مرجع نظارت بر بانک ها، موسسات اعتباری و دیگر نهادهای فعال در بازار پولی کشور وظیفه دارد تا علاوه بر فراهم ساختن زیر ساخت های لازم برای پیشگیری از پولشویی در بازار پولی کشور و مقابله با آن، بر حسن اجرای قوانین و مقررات ذیربط در این بازار نظارت نماید.
انواع پولهای غیر قانونی و نامشروع
انواع پولهایی که می تواند بصورت نامشروع در جامعه مطرح باشد به سه گروه پولهای کثیف یا پولهای آغشته به خون و پولهای سیاه و پولهای خاکستری تقسیم میشود؛
پول کثیف یا آغشته به خون: به مجموعه درآمدهای نامشروعی اطلاق می گردد که در اثر عملیات قاچاق موادمخدر، قاچاق انسان، اقدامات تروریستی و امثالهم بدست آید.
پول سیاه: پول های حاصل از قاچاق کالا است به نحوی که درآمدهای حاصل از قاچاق کالا و شرکت در معاملات پرسود دولتی که خارج از عرف طبیعی صورت می گیرد، باعث پیدایش این قبیل پول میشود.
پول خاکستری: درآمدهای حاصل از فروش کالا یا انجام دادن کارهای تولیدی است ولی از نظارت دولت پنهان می ماند که معمولاً برای فرار از مالیات صورت میپذیرد.
مراحل پولشویی:
بطور کلی عملیات پولشویی در سه مرحله انجام میپذیرد:
جایگذاری: عبارت است از تزریق عواید حاصل از فعالیت های مجرمانه به شبکه های رسمی با هدف تبدیل آن از حالت نقدی به ابزاریها و دارایی های مالی، اعم از اینکه به خارج از کشور منتقل شود یا بوسیله آن کالاهای با ارزش خریداری و یا در بانکها سپرده گذاری نمایند.
لایه گذاری: در طی این مرحله درآمدهای نامشروع با یکسری فعالیت های مبادلاتی به منظور تغییر وضعیت غیر قانونی به اجرا در می آید( جدا سازی عواید حاصل از فعالیت های مجرمانه از منشاء)
ادغام: فراهم کردن پوشش ظاهری مشروع و توجیه قانونی برای عواید حاصل از فعالیتهای مجرمانه بعبارت دیگر وجوه غیر قانونی با یکسری فعالیت های تجاری و قانونی به بدنه اصلی اقتصاد ترکیب گردد.
اقدامات لازم برای مبارزه مؤثر با پولشویی:
هدایت و سازماندهی مؤثر و کارآمد نهادهای ذخیل در امر مبارزه
بررسی و ارزیابی ساختارهای بانکی و مالی به ویژه صندوق های قرض الحسنه و مؤسسات اعتباری
اجرای اصل 44 قانون اساسی بمنظور فاصله گرفتن از اقتصاد دولتی و ایجاد فضای سالم رقابتی در اقتصاد
اصلاح ساختارمالیاتی کشور و جلوگیری از فرار مالیاتی پولشویان
عضویت در معاهدات پولی و مالی بین المللی و استفاده از امکانات آنان
تشکیل مرکز حفظ و ارزیابی اطلاعات و مبادله با دیگر کشورها
آموزش و تجهیز پلیس و تعامل با پلیس بین الملل در امر مبارزه
برگزاری سمینارها و نشستهای مشترک بین استان های منطقه و سایر کشورها
گسترش معاضدت های قضایی بین المللی
بررسی و ارزیابی ساختار قضایی کشور:
مهمترین نقش در مبارزه با جرایم پولشویی و تروریسم بر عهده سیستم قضایی یک کشور به خصوص دادستانی کل مسئول تعقیب و پیگیری امور است میباشد.
لذا کشوری موفق می شود با این پدیده برخورد نماید که ساختارها و آموزشهای لازم در این زمینه را به خوبی ارائه نماید.
در این خصوص موارد ذیل ضروری است:
برگزاری دوره های آموزشی و پژوهشی برای قضات و دیگر افرادی که در زمینه مبارزه با پولشویی فعالیت میکنند. تشکیل این دوره ها در افزایش توانایی و معلومات قضات دست اندرکار بسیار مؤثر است
تشکیل گروه ها مطالعاتی برای انجام امور تحقیقاتی و به روز رسانی اطلاعات علمی، حقوقی که قابل دسترسی توسط قضات و سایر کارشناسان و درگیر در پروسه مبارزه با جرایم پولی باشد.